Lenki Xiisa

[Fodyé Cissé]

On dirait que notre Marirenme national est occupé à gratter des cartes lui aussi.

Il faut revenir, car, le Hayire debegumen veut qu'on lui enlève la corde au coup.

[Diaryatou Demba]

On dirait que notre Marirenme national est occupé à gratter des cartes lui aussi.

Il faut revenir, car, le Hayire debegumen veut qu'on lui enlève la corde au coup.

SALAM
Il a omit d'ajouter qu'il était en voyage à Bakel
pour la saint valentin.....

[MARIRENME]

Tunkan yugon do i geseren ga tinto deben roraqe , i yanqa bakka i siinin kanma i ware siinin kaane do i nan ro deben ŋa.
I ma sere wari i yaaxe a ga feti wullu filli do fare xase baane ; killi baane yaani debe ke naxaane , debe ke jongun xubu nta dangini ňeru , i wa tereene ma i ga kiňeene kan folaqe sikkandi…
Geseren da siinin siiti sangalli tonte , a do tunkan yugon taŋa katta jongin xubu baane ke be ga ka ke noxo.
A ga toxo i do jongen naxa tansaqani sikki haqe , i da yaxarin xasen wari bakka jongin xuben noxo , ke yaxarin xase be i ga da a toxi falle ken gunne laate , a yan bogu jongin xuben noxo an tini sere be ga ma giri i batte koye muuma. Tunkan yugon do i geseren da me faayi , baane su da i yaaxon bagandi katta me ; yaxarin xasen da i bisimilla koran kanma , yaxarin xase ke da i maama moxo siri , a falle a da yaxarin toxo gangu…
A ti : Jangu … Miniji riti mukkunin da !
I ga da i kaaran faayi , i da yaxannan faranpare wari riini katta i ya , jiranxollen ga kitten ŋa , a do i ňongin belefeta.
A ri nan tusi , na i nawaari , na jin koyi tunkan yugon do i gesere , i mini falle Jangu yille katta jongin xube.
Yillen ga kare yaxarin xasen ti tunkan yugon da : An ga ri ke be muuru , kuudo a na an ku xeyimaxan renme yugo , in wa a kinni an ŋa , an do a na daga. An maxa dullu , an maxa daqu , an maxa feetu ; sere tana nta maxa ke duna inke falle , sere nta in xa maxa a falle.
Tunkan yugon ti : na in toxo bireene Jangu nta dullunu , a nta daqunu , a nta feetunu.
A da Jangu setundi i sin falle , i ware kille. I ga da ke be tera i daganto i ma a me tera i yillanto , dulle ma i raga sakkati daqu.
Tunkan yugon do Jangu ga joofe I debe , a bita sikka a ro ti ayi. Xasu naxati dangi falle Jangu tunbaari yaxaren sikke nan ti a siginten yaani , a daga a ko tunkan yugon da.
Gelli ken kootan ŋa , tunkan yugon da tunbaaru tana kafu Jangu maxa kuudo i na a koroosi do na a deema yonki sahan sorogono katta a bicca i yinme kita . Jangu do I noxon wa telle , a do a wa riini ; teyinnun do xeetunden wa me kiyen do wuro. Anniyu burun do langandun moxon danben su wa bakka ku yaxaru do i renmun do i menjanŋun raqu.
I ga ma kori Jangu nan maxa renme saara , sakkati ken ga ňaana renyugo.
Gelli lenki alahadin laxasara karandun joppe Jangu ragana , a kori taaxunu , a kori saqa ; tunbaarun wa do a batte , i wa yittun derun do yittu ňiimun worindini a da , ken do yittin faasakku.
Tunkan yugon kan muuman su kude , a su da mugu ti Jangu taaxu toguran ŋa , a su wa dukku a na ren yugo saara tunkan yugon da , ma a ganta a teyinnu ku filli Faatuma do Janbere Xunba.
Teyinnu burun da i anniyu burun wa taaxunu , i ga ma kori Jangu nan toxo togura ke walla a na renyaxare ya saara xo i moxo.
Ma wuron ga laatono , tunbaarun da fi na je , jiidiyen xoto jangu da , renmen taaxu moxon da i lasama . Firiju beeni su ga ňi i maxa i da a su ko , i kori Jangu na yinme kita , i daga a moxon ko tunkan yugon da.
Mandaari ti i nan daga Soromanke xiri , a taaxunten ga deben falle.
Soromanke ni yaxarin xase ya , a wuyin wa taŋana tankabe do ňeru , a demu riini tunkan yugo ke yaxarin fillandi ke jaarana.
Gundo gabe wa Soromanke maxa sakkati foofo ga ni yaxarin kaara.
Tanmu wucce Soromanke do i dokkon wa roono tunkan yugon ka xooren noxo , a taŋa katta Jangu dingiran banŋe , tunbaarun gemu a yi na a tunci roono Jangu konpe . Soromanke ňa non ŋa ma wuron kanaane , an da wucce ňa fon noxu , a na bogu nan fankaran katti , i da jin towondi a da , i da futaadin beelon faga yinbin xore , a do i tappun tefunden wa me.
A ga na ňi tappe su tappa a na a do firiju ya koono , a na xaariten joosi a yi ken do laxanji , raqen fakka goro.
Selinfanan ga tini i nan sefe Jangu da i yinme kita , ken da ňi xenqon da a su wutu ganta Soromanke , a su sinnan kuti , ku wa taaxuntan xenqene , ku wa sigintan xenqene.
Soromanke da i yokkunin kafume , a ware killen ŋa katta i dingira.
Tunbaare fana be ga heje , a wurunten daga tunkan yugon yaqun wundu ti nan ri Jangu da yinme kita.
Tanmu wucce tunkan yugon kaadunkon su wundi xenqo , leminen do xirise , a su taŋa katta Jangu dingira.
A wa saqa , a tanpinte ; ke suxuba fana do i moxo su , Jangu futi xo i ga da gongo fakka ji joxu sere be kanma.

( à suivre)

[Diaryatou Demba]

SALAM

Rendez-vous le mois prochain pour la suite.....

[MARIRENME]

Tunbaare xooren ro konpen noxo , a daga Jangu ňi saqa , lanburu fanante be ga saqa , a da a wutu. A ga da lanburun bogu me , a da ňi guruda deppen ya fananten ňi ayi. A do luukayen bogu katta selladunko , ban wo ba : Eh ! manne xa ni ? mannen ňa ?
Tunbaaren da gurudan koyi tunkan yugon , a ti Jangu da ke ya saara !
A su suno ma ganta Faatuma do Janbere Xunba , i daga sigi fonkaara , i do mullin soyen ga me ; ken noxo Jangu wundi , a giri nan taaxu , a ti i ga da renme be saara , a xa ? Tunbaaren da gurudan bogu faneene lanburu na a koyi ayi. Jangu sonqo , a da i kittun jogu i yinme.
A ti ke feti ike renme , ike da renyugo ya saara ; ban wo ba “ Jangu da renyugon saara , renyugon yille nan ňa guruda.
Jangu da ke wuye ya raga , i na xanjo telle na a xanjo riini , Jangu kori kuurunu. Koye dangi , xaso dangi , siine ma siino filli ga dangini.
An ga na Jangu tirindi bire su , a tini i da renyugo ya saara , tunkan yugon do i geseren yinme nta saqa Jangu digaamu.
Siine falle Jangu yille noxon wuttu xasu kabi , a ri jiidi ti renyaxare , a do ke renyaxare yan telle , a do ke renyaxare yan riini.
Tunkan yugon ken da ALLA raga ti i ntaxa renyugo kitta a ga i xeyene tooren ŋa. Jangu renyaxaren ga na daga yokki wanqi do tunbaaren batte fanŋe , saaxen teyinnun renmu nan xeetundi suugen wutu ayi , an na I mugu : “ Woyi yaagu , jangu yaagu de…
A su da jangu yaagun wari deee…
Xasu kabi noxo wutte
Xasu xooro kabi noxo wutte
Foofo ma ri ken falle ma guruda
Oku da fo kita o ga soyini
Oku maani da fo kita i ga soyini
Gelli duna sikke xasu kabi noxo
Xasu xooro kabi noxo wutte ma ňa guruda”
Ke suuge yan koŋiini bire su , jangu renmen ga na yanqa bologaane,tunbaare ke na ti an nan maxa i jaabi.
Jangu renyaxaren na wu ma a ga tanpi , a ga na ko faaben da , gelli a ga ňi doxono gideni , tunkan yugon yinme ntaxa fo koono.
Koota baane , Jangu renmen do tunbaaren ga daga yokki wanqi fanŋe , saaxen ga seedene , a da wurunten wari roono kan noxo. A ti an na ňiini , a do teyin renmu ku ya gaja fanŋe xadi.
A daga Jangu sagata konpen noxo , ma a nan toxo dunpene, a ti : “ in ma inke da koroosi , in gidani ku ga na duguta xeetundi suuge ke , inke wa xanne tana mukku , sere baanan xanne , a ga tini :” Xa yan yaagunu , Jangu ma gaara , Jangu da xasu kabi noxo wutu , a da inke saara , inke madaari renyugu fana , xa teyinnu burun da in do in ma fata me…
Koota baane waxante yogo ro debe ke noxo , yugon yaani a xooro fonne ; an gaba taaxunu garankon gallaqen ŋa.
Bire su a tini jaatigi yugo ke da :” N da tunkan yugon renmen wari daaru… a gemunte , a xulle… »
A ga na joppen kun digaamu , jaatigi yugo ke na xata ; ma koota baane , jaatigi yugo ke daga a masala tunkan yugo ke da.
Tunkan yugon ti garanken do waxante ke nan ri i noqu , tunkan yugon da waxante yugon tirindi wucce muuma a kori waxanten na digaame siita ko i da. A falle tunkan yugon ti garanken do i waxanten nan bogu i kan ŋa ; i ga joofene folaqe , waxanten filinke katta tunkan yugo , a ti : « an yaxarin sikkandin da renyugo saara , i da a fitta fanŋen noxo…
Tunkan yugon da waxanten raga ti doroken kanpe , a do a ro i yugon konpe , a ti waxante ke da tu kan moxo ti renyugo wa i maxa , selli a birante ga ni ? Waxante yugon bara digaamunu , toqo soyini ti du ya…
Tunkan yugon da gangon rondi nan ti tuwaana su ga na i renyugo ke bangandi su ma i ga da muude kanŋe , jaxan goore , sugun goore , nan goore kini a kama.
Ke xibaare sanqi do jamaanen tattu ku naxati su , tuwaanan danbe ke su wa riini , baane su kori feere ňaana tunkan yugon renyugon ga bangene moxo be. Tunkan yugon ga lasame a ti i na fanŋen jin su xesu .
Yillenkare jamaanen muuman su ware fanŋen jin xesunde , koyen ga tinmene fanŋen jin joppe roxono.
Yaxarin xase yogo ri katta tunkan yugo , a ti : an renyugo ke sababun yan sikki , an ga mulla na jamaanen su daqundi , jamaanen su ga kalla do anke renyugu baane… Tunkan yugon da yaxarin xasen faayi , a da fanŋen faayi , a ti soron na fanŋen ji xeccen wara ; a ti yaxarin xasen da : n na ňaana mendu… ? yaxarin xasen ti yille katta ke be ga ti an renyugon wa fanŋen noxo. Tunkan yugon da faaren wara katta garanke ti a do I waxanten nan ri ňumi i ya jowoye maxa. Garanken baane yan ri , a ti i ma waxante yugon wari koye lenki.
Tunkan yugon jikkidun kuti… a kiilun su na ke renyugo ya wuron do kiye ; a ga xaso bakka , garanken da waxanten ňi taaxunu deben roraqe , a da a kitten raga a do taŋa tunkan yugon ka. I ga joofe tunkan yugon da i bisimilla xo fankama ; a da muuru waxante yugon maxa nan ti a na i deema i ga renyugon kitta moxo be. Waxanten dalla kudeene wucce muuma , gelli yaraxata yige falle ma kiyen nan xenu.
Waxante yugo ke garabasi gilli nan taŋa katta tunkan yugo , a ti : in wa an deemana , an renyugon ga riini moxo be xa ma an gan da sadaxani bagandi , i ga ni : xaaxu karagi gunbo dunbe , sugundige dunbe , sellinganma dunbe , goronfunce dunbe ken do kamo karagi yiranbinne na wutu mesellen yiraame , ňongi ken do toppa binnen do toppa xulle. Tunkan yugon ti a ga ma fuumu a nta kontini.
Kootan ga kiňe , gelli yaraxato yige falle , jamaanen su da me ňi bologaanen xanne , suugen do rege ; danŋen wa timini.
Waxanten ti tunkanyugon renyugon segene ti bologan xoore ke ya ; ku siino su tunkan yugon yaqen ga da renyugo be saara , teyinnu burun do yaxarin xasen yan da me mugu nan tunkan yugon renyugon wutu na a faraaxu guruda , nan daga renme ke fitta fanŋen ŋa . Muno ke be x aga fanŋe ke , a da deenandunbe ke wutu na a sorogo ma a ga xoorono.
Waxante yugo ke be ga da a ko tunkan yugon da nan ti a renmen na jin noxon ya , feti sere kundu na a saxu a yani muno ke a ga du yillana waxante ke. Dinmu xooren wa timini bologane , sere su ma toxo kaanin noxo , a ga feti teyinnu buru ku filli do yaxarin xase tunkan yugon ga da i ro xarun ŋa.
I ga ňaxan naxaane , a su da maxanban faranpare wari bakka fanŋen noxo , a do i yiran gemunto. Gelli jilaqu ma tunkan yugon daago , i da yiran binne ke ya boyi , maxanbaane ke tere ken ya kanma ma ga joofene faaben ŋa.
A ti i toxon ni Madaari , i sowo i ga kafi i xabiilan noxo , saaxen wurunten ri katta ayi na i kittun fana ayi. Tunkan yugon sowo moxo siri , a da renyugon tirindi a ga ke be mulla a na a ko i na a ňa a da.
Madaari ti , i nta mulla a ga na ňi joofene kan ŋa , i ga i ma teyinnun do yaxarin xase ku ňiini xarun ŋa. Kuruma tunkan yugon ti i nan daga i yaqun do yaxarin xasen bogu xarun ŋa , i na i riti ňaxa.
Tunkan yugon kara falle , Madaari taaxu tooren ŋa , a do i xoxonon da jamaanen tallan liŋondi…


N ga da a wutu noqu be , in da saaga no…

( à suivre )