La poésie!

[Poete soninke]

Lendunjaaxa sire banbaado*
Nke ti duna ni lendunjaaxa sire*
Xa ga n'in tirindi duna?
Nke naa ti: Duna ni lendunjaaxe*
Lendunjaaxa sire * Lendunjaaxa bure !
Jaaxa duna ni lendunjaaxen ňa *
A ga sikki sigira su *
A ga banbini banbura su *
A ga dugundini donde su wure *
Ke duna ga dugundini *
Ke duna ga taaxunu *
Ke duna ga meqini *
A faayi dugundini killi xooren xannen ŋa *
A na koonu xa dukku?
A na ko xa dukku ?
A faayi xaňene lanba xoore noxo ?
A na koonu xa xaňana ?
Yirigi renmu * Waaga renmu *
Lenki renmu * Xunbane renmu *
Xa d'in terinka; terinkandan siru *
Nke yan ti ke duna ni lendunjaaxen ňa *
Lendunjaaxa sire * Lendunjaaxa bure *
Duna ni lendunjaaxxon lendunjaaxen ňa *
Konbonu filli w'a maxa muqen di *
A g'i renmun sugundini sanda su *
Tooxen konbo ndo hinneyen konbo *
Tooxen konbon ŋa kunken ŋa a fakka ni forindunbu !
Hinneyen konbon ŋa gijinmen ŋa a fakka ni xatinxulle !
Baane ke na bannanu ndo tunkanlenmun ňa sugundini *
Baane ke na korinton do giigirun ňa sugundini dinma su *
N d'a gemu kille, killi laate *
N d'a gemu kille, killi tinte *
O gemu kille killi lasamante, killi xase killi bononte !
O gemu killi xoore kanma, kille be dagara fe saage ra fe !
Killi gille ke kanma, killi lasamante ke kanma !
N t'a da a t'in da, nti ati kuuru !
A ti digaamu : Nt'a danŋa eeeh! Ke duna
A t'in da manin ňa an da mani wari an da mani mugu ?
Nt'a danŋa xadi, an toxon ke yan da raqun faqa !
An toxon da yaaxon finkkindi !
An toxon da toronu sukki na yinkollanu yillankupa !
An da ke toxo faranpare !
An da ke toxo darajante !
An da ke toxo gemunte !
Beesu ti duna lasamaye xanne ya ni !
Nke xa xa ti ke duna*
Ke duna buccinne*
Ke duna lanmaane *
Ke duna tugunne *
Ke duna xoore *
Ken ya ni nke xa d'in fudin jongi *
N ga da killen raga na killi xooren wutu *
N ga yiilene do gunnu ndo gunxooron batte *
N ga do duna gundo muxunte batte *
Nke d'an jooti jolle su noxo !
Nke d'a hanmi haŋe su kanma !
Nke d'an jooti jonge su wure !
Ken su di jolle ma bag'in ŋa !
Dinma be nga da forindunbu wari sanqini ke ňiiňanqote kanma !
Na sunpunu wari kutini ňiiňe ke yaaxen kanama !
N ga da tooxen xoqen wari guujini geji xoorun kanma !
Nke ga saage na senoyen yaaxanji kumunte wari yoolene fan xoore noxo !
An toxon d'in yaaxanji guuji !
An toxon d'in raqen faga !
Nga sinme d'an toxo kurunba *Hee ke duna ! *
N da tu nan ti yaaxanjinu bakka t'an toxo ke ya !
Sunpu tintu kuti d'an toxo ke ya batte!
Yirigi renmun ga na jooti*
Waaga renmu na kunpa *
Xunbane renmu na toxi xaarunu *
Duna renmu na badan luuke d'an batte !
Deenandunbu nsu na kanu riyen ŋa !
An toxo ke jooten saabu da !
Daaru ra nta saagene nan yille lenki ya !
Lenki xa ra nta yillene nan gemu xunbane ya !
Yirigi ra nta ňaana waaga ya !
Siina kurunba su noxo; sooninkon ti:
<< Ke bire waaga, waaga do siina gabu >>
Waaga dankunda o su n'a salli doome!
Waaga na muqe ndo gundon ya noxo !
Tunka senne ke nan nawaari koota su yillankara kurunba *
Xatinxullen konbo ni hinneyi duuro *
Xatin xullen konbo ni muuňeyi duuro *
Jaaxa duna ni lendunjaaxen ňa !
Jaaxa duna ni lendunjaaxa siren ňa !
Jaaxa duna lendunjaaxa buren ňa !
Jaaxa duna ni nuxudunxullen ka ňa *
Konbo ta baane wujuunu manime renme ?
Hinneye ndo siroye noxon di *
Konbo ta baane wujuunu manime tage fo?
Yaaxanji ndo denme noxon di*
Konbo ta baane xanuyen da muňuyen sanqi!
A t'i ga na wandi renme su sagara ňiiňe ke kanma*
Ke konbo ta fakka ňa ni xatinxulle a nta sontono!
A t'i ga na sunpu fatanto be wari !
I n'i tefu nan saage n'i tefu xadi *
Bawo sunpu ni xatin ňa !
A t'i ga na maaren sanqinton beenu wari*
I n'i kafu me, I n'i teu !
N xa renme be ga n'i kuta!
renme be ga n'i sooxi ke duna noxo?
I n'a bagandi n'a koy'an ŋa ta gabe !
Sunpu be xa ga n'i kutu, I n'a tefu !
Duna ni lendunjaaxen ňa*
Duna ke ni lendunjaaxen ňa *
Lendunjaaxon lendunjaaxe*
Lendunjaaxa sire *
Lendunjaaxa bure *
Heskeyi ke duna liŋe!
Heskeyi ke duna deppe !

Deenandunbun ŋa dulle noxo xollonba lanban xanne ŋa! *


SONINKARA DEENA ***