suite aux 72 heures de l'Initiative des Jeunes de Gattaga (IJGA) tenues du 8 au 10 octobre 2009 à kaëdi, cette année IJGA a retenu le thème de réflexion: retour au retour, problématique et solutions. thème qui a été développé par Elhadj Galledou sur
KASSATAYA de l'émission Duugu Deege. le thème est grave et le débat reste ouvert, nous espérons revenir sur le problème car dans le contexte de globalisation est ce que certaines mutations fortement installées ne militent pas pour une approche moins sentimentale de la question? je vous livre l'éditorial de l'émission du 25 octobre.
O siinmawu
Na gunnen saga, na debinkaaxun sabatindi, a xote, na deben gemundi na a birandi a newe heti. O ma nexu bullun ƞa de, duna kiyun gabun ya ni. Daaru debidunkon taaxen ñi sirono ti kite raqu, goliñallaqu sabatinton, ken sahanten ya ni duna loolo. Daaru biraadon do kitayun ñi saqa soxe, nagaaniye, tangiye, xañeye a do yaarayen ya kanma. A xa lenki kiteraqu, tuwaaxu saago, a do ñanmoxo kurunbon da taaxumoxonun do gollimoxonun faraaxu. Jaagunde ti haraaxunde, ken kiyen dangi, xaalin dellen dinmen timi, yere da siga tana ro manakunmun tagayun di. Haadama yinbun kumi ti tuwaaxun moxon man su, ken ma sigi lenki kannun wa di, lasamaye, xootiyu, gajanƞun do noonun wa du. Man da kun sigi? Jaagunden do xaranƞen da taaxumon do ñanmoxonun faraaxun kanmoxo? Na a toxo wattun ñi sugunsugon karini moxo siri daaru, I da I ni, jaarandi raxon kugu, terenden newo, xarallaxon gabo, xa rasamayen wa hinna a du, xo Baliw kisima Tandia ga da ko moxon be “ho gabe da daaru nuxudusama, lenki yan da nuxudusaara”, ken do I moxo su de hari sa, ho bogu xuranƞa xa ho wa hinna bitten di, tuwanbalaaxu baane heti, buroyen do duuteyeyen taqu nta roxo a di.
Daaru, soxe n biren ga na dangi, taarakataanun ya du gelli maaren xantande katta me kunpanbagande. Jaagundin terendun (tereeti) ñi a du xa I wuccen ma ñi gillono (xasu sikki). Xa lenki, o na dalla gunne kiyen ya, lenki o na jooro gunnen kiyen ya, dallayen do laatoyen jaare ti xibaari kinnen do terenden fo jowo. Lekki bataaxe sahanden lanpu, mexenkaccen da tintoyen rondi. Ken do i moxo su de, xasu sikki nta sere bagandini, siine xa nta an bakka. Ken koota Jo ti “gunne ke ni taxayin geden ya, a roye nta xoto xo a bake”. Terenden ña jooroyen ƞa, o su wa a noxon di, toƞu do Alla hinnayu. Jaman senbenton da naaburen xaaxa, jaagunden saqa xaalisin ya kanma, a su tugene ya, yere sahare ke ni watten ya. O jaman kurunbon xa ñaaxa I ya, golliñallaqun do kite raqun su senbe ti toori debun ƞa. A su tugune ya, a su xobene ya a su gaagene ya, a su xa ti I n daga a mundu. Na a toxo kaawayen da gunnen do ñiiñen tonon furaaxundi, a nta genme terenden falle katta gollen ga kaara be. Yugun baanenun daga, yaxarun do lemunun sagate, yaxarun xa baanenu saage telle, a su wa telle a mundu.
Ken ya ni lekki, IJGA kooton noxondi, i ga da a xanu, terenden saagayen ga katono ñaana moxo be. Tonƞu, Gattaaga lemunun ƞaniyen sinmawun ya ni, o da i nawaari. Ke xota kuna a nta Gattaaga baane kanma, a me koni a na a ñi a wa debi kuttu ku do jaman kuttu ku kanma ? O na haqilakinnen haƞen wuñi, na a taxo yogo daga gunne a liƞu heti, yogo ro gunne ti i yinme sironde. O nmaxa mungu sere su kaara wa an ƞa, sere su xadi kaara nta ƞa, o giri minna, o telle minna, nagaana na sokken ya maxa. N da finkonƞen buutun katu. IJGA xa bisimilla. Yelli haqila sirun ga na o sooxi.
thierno tandia