Festival International Soninké (Sooninkara Sangi Xoore) Bamako 2016
Mahamadu Hame Siise, FISO yinmanke Bamako, a do i jaman da mewalle dabari Juman kootan ŋa, JiikoroninPaara. Ken mewalle noxon di, hi beenu ga bugu a di, i yogonu haayi:
-Bataaxu yogonu saha katta jamaanen gollirankaanu yi xoyi Danben do naamen minisirinka, Saafariyen minisirinka, Maalin do halle jamaanun kappallenmaaxun minisirinka, Xaranŋen minisirinka, Gemuyen do jamun minisirinka, jamaanen boron xoore (dipiteenu golliranka)
-Bataaxun saha katta xibaarindinkaanun ŋa xoyi ORTM, Africable, Chérifla, kun do i meenu…
Danben do naamen minisirinkan jaabu ɲa ti FISO nan kiɲe i wuretaaxaana (chef de cabinet) na hiinun koyi me yi. Minisirinka kuttun xoni ma jaabu kini hana.
FISO haabaaxun na Ɲaarekundankon ya maxa, Bamako taaxundaano.
Ken halle, FISO yinmanken d’a koyi ti o na gollun tallanjawondi baawo koota xooren kiɲe, o do a ntaxa laato. Ken halle, a da digaamen kini kahon tonsonlindaana, ken ga ni Sulemaani Kamara (Jeema dipite xase). A digaamen noxon di, a ti sappa be siginten ga wa ti danben do naamen do xannen gollun ŋa, ken ga ni xaranmoxo Kaba Juwara do i jaman ŋa. Ayiwa, i da masalankittu yogonu sugandi, masalan ga nan xawa ɲaana i kanma FISO biton sikki di (25-28 Fewiriyenxason di).
Masalankitti hana: Si (nan sehe siinun kanma, sin xabilanu, a yiraamu, janmu beenu ga bugu sin ŋa, baawo ganni, Sin ɲi Wagadu senben xoore ya yi, gajaŋun ɲi ɲaana a ya kanma xoyi jamaanu tananu xiisanun ga d’o xaranŋundi a yi moxo be.)
Masalankitti hillandi: Jabe (yaxarun ga wa ke be roono i taanun do i kittun ŋa n’i haranparondi) A sigiranun ni kannun ŋa Sooninkara di?
Masalankitti sikkandi: Gemuyen do jamu (baawo Maalin do i me jamaani gabe haajun w’i ya lenki koota ke yi)
Masalankitti naxatandi: Sooninkanxanne (xanne ke na kan sigira yi lenki koota ke yi, a haaju na mani ya m’a na kati tallanbirene, baawo duna kaho (UNESCO) ti tankarage siine lenki halle, tankarage me xanne wa riini sanku, sooninkanxannen wa kun xan sankunto di)
Masalankitti karagandi: Sallinde (sunnande)-Tunkan do debigumi taaxunde-Ganni suugu (siyinde-maaɲaaxu), kun do i meenu…
Ken ŋa, Danben do Naamen do Xannen wuredunsappa, kun xa wa riini mewari masalankittu ku kanma nan gemu hi di, ken halle ya ni i na ri masalankittu ku sanqi katta Sooninkara jamaanu kuttun ŋa ma jamaane su na kati gollini i masalankittun kanma, walla na masalankittu tananu kahu i ya.
Ken di, tonsonlindaanan ti Gajaaganko, Faransi jamaanen di, ti i wa riini sigi ti i sappa (troupe) be siginten ga wa ti danben do naamen koyiyen ŋa koota xooren ŋa. Ken dangi halle, mewallanun d’a koyi nan ti ku beenu ga ni sappan (troupe) xibaarun ŋa, Xaayinkon yan siginten ni ti kun ŋa.
Kun dangi halle, digaamen kiɲe naaburin mundinden ŋa. Ken noxo di, yinmanke Siise d’a kaayitinu yogonu koyi jaman ŋa, kaayitinu beenu gan xawa nan kini sappa su yinmanken ŋa, sappa beenu siginten ga wa ti deemandi kaayitinun (quêtes) taaxandinden ŋa katta naaburigumun ŋa m’i na kati i kittun roono i jiibanun di na FISO deema ti o xannen do o danben do o naamen gollun ŋa. Ken baabu ɲame ti mewalle tana gansinden ya yi koye riye noxon di na hiinu jawondi moxosiri, baawo xaalisin halle, ho wo ho yaaxe ra nta bakka.
Yinmanke Siise da ɲamari kini o xibaarindaana xaranmoxo Banjugu Daraame yi nan ti a haajun ga na yi xibaare su yi FISO gollun kanma, a ra wa yi i xilli telehon ŋa, baasi su nta ken di. Ken halle, a da mewallen raqen texe ti kuuɲinden do maamande, a do duudoxotaaxun Sooninkon baŋe. Ken do nan ti Juma riye do Sibiti riye Sanwiyenxason di, mewallu tananu wa riini ɲa.
Minisirun mewalle
Jamaana yinmanke IBK do i minisirun da mewalle xerexerente ɲa. Ken noxon di, i gemuxanne di na bito tanmi xerexerente sugandi (n’a wutu Desanburunxason 21 nan ri a wara a 31), bito beenu di a ma ɲamari jamaananlenme su na hi dabari ke be ga wa jaman kappa me yi bera baane di, baawo jamaanen ma muro hana, a ga wa alihaara be di a sankunte nta sere su yi, jamaanen xonnun wa do nuqun ŋa.
Ayiwa, ken do i moxo su di, jamaanen Silameenun xoni bugu na faare Mahamadu (Kisiyen do Neeman w’a kanma) bangeye ɲaxa, na Alixuraanen xara, nan duwa jamaanen da, gemuyen do jamun kanma. Ken ŋa, waajundaana xoore Usumaani Seerifi Hayidara da maarenmun bisimilla xoodakattira xoore be toxon ga ni “26 mars”. Annabi Isa xa jaman d’a bangeye ɲaxa na Bibilun xara nan duwa xoyi Silameenun moxo ke di. Ku diinan hiinun di, diinaanun minisiri (Ceerno Jallo), a do Kerecceenun yinmanke (Monseigneur Jean Zerbo), i su ɲi beranu ku hilli di. Ceerno Jallo xa digaamun ho xotun wuru gemuyen do jamun ya kanma, a do Silameenun do Kerecceenun maarenmaaxu. Koota ke ken ŋa, minisiri ke yinme ɲi kereccinyiraamun ya di.
« Opération Barkhane »
Ken ni Faransi kuranlenmon beenu ga wa Maalin di ti jamaananlenmon koroosinden ŋa. I da yaalaŋe dabari Kiddali maran di m’i na kati n’i kittun saxu xonnun (terorisinu) kanma. Ken noxo di, i da xonna gabe kari, na yogonu xa ɲa kasonlanko yi, a do xa i da gajanyokku gabu bagandi kunmun di. I soro karinto ku do soro laganto ku di, Robeerinun (ku beenu do Maalin ga d’i kittibatten ro gemuxandare di gelli Menxaso danginte ke) d’a koyi nan ti i kappallenmo yogonu w’i di.
2016 musaqa (budget)
Maalin dipiteenun gemuxanne di katta jamaanen siine 2016 musaqan kanma, ken ga wa genme Seefan miliyaarinu hilli yi. Ken xaalisijura di, senbeteenu (poŋu) hilli wa riini dabari, Xaayi do Bamako di.
Jamaanen xibaarindirankan xoore ORTM, a golliɲaŋaanon da gollun sigindi bito xerexerento hilli (Desanburunxason 22-23) noxon di. I xa xoyi jamaanen xaranmoxonu ku, i su w’a munda na golliɲanmoxo siren kita, a do tugaado sire.
Jamaanen kiitiraxen d’a gansi ti kiitiyen wa riini ɲa Amaadu Haaya Saanogo (sorodaasi yugo be do i kappallenmon ga da ATT xata bakka hankan ŋa siine 2012) kanma n’a saxu a ɲangollun kanma, xoyi tanpille do soro hilli ku beenu hurun ga jage bakka kunmen di siine 2013 Kati maran di.
Kappallenmaaxu jamaane Siini do Maalin naxa
Ku jamaanu hilli kappallenmaaxun wa tallanjiidini, baawo Siino do Maalin d’i kittibatten ro kappallenmaaxun dare di wurunu katta huuren hin ŋa. Ke jamaane wa riini Maalin deema ma Bamako-Dakkaru huuren hi ke yaaxe na kite a yi, i xoni wa riini a kurunbandi na Xaayi do i maranlenmon soron su ɲaxalindi, baawo a wa ɲaana sababu yi na Xaayi do Dakkaru dagayen newondi teraanon maxa.
Hatanxullira jamaanun kaho xoore (Union Européene), a da Seefan kame do tannaxate do ɲeeru miliyaari kini Maalin ŋa. Ken naabure wa roono gemuye, jamun do sariyan topotondi killun ŋa jamaanen di.
Banjugu Daraame, Soninkara.com faaretaaxunte
Bamako, Desanburunxason 26, siine 2015