duugu deege sur
kassataya.com recevait Alamasso TRAORE dit Moussa Djidy consultant en énergie
O sinmawu
Yinbe, xura, senbe. Jibirante, waaye, senbe. Hankawurunte, senbe. Yinbe ma tewoye, wura ma hanko, kun xa ñaana senben ƞa kan yaaxe ? Yinben yinme ro haadama wulliyen di gelli kan bire ? Kiyun gabun ya ni, halle gidixasenkiyen bire soron joppen yinben marana, na a xaaya, nan yigandun soro, nan taxamu, na xuran kita. Yinben wa kahini gonbonƞu beenu ga da wulliyen yonto hadama taaxuraxon su di. Yinben ya bati ho, a kumunten ga ñi beren su, xo Ejipiti Xase ma Gereesi, kiyen ga ñi batiho. Kiyen ya ni yinbun haaba, kiyen ya na i senbun saaxa. Lenki xadi hari a da a ñi yinbe ma a senbe a ga nta batini, o na dutirindi a na duna manankunmen do soro birayun di kan yaaxe? Senben dabarinden xa na mani ho saarana, golle ke baane heti, xo sobo ma bono beenu ga do ken ƞa? Muurunden da dagayikaanen yonto gelli senben moxogemunde. O ñi xuran kitta ti suwa kumunto, a tiiden nan gaba, a xuran nan roxa. O da fitillun mara, a xuran wa ƞoolindini, a ma kugu. Xa ri on bonte a yogo. A ma hari dalla Tomaas Edisoon, siine be ga ni 1879 a ga da elekitiricite lanpan dabari. Ken do ke siga, yinbe do sinben kumi kumiyen su xenpen ƞña.
Nkori ameeriikinko kitana, lenki “rezo” nta kaara ya. O huurakanpinten bante, ke su na do mani, ke su na do senbe ke ya, a na huurun wurundi, a na yinbun kumu, a na teenun xomi, a ya na kaanun murondi na I tewondi. Ke senbe jonkon wa a ya. Hi gabe wa ke senbe saarana, xo hanke, ma tanbanƞu xo Manantali, Asuwa, ken do I me. Koroxase, petoro, tiidixase I xa wa senbe kinni honne ga he. A do xadi nukeleyeerin senbe, ken xa ga xuran do senben kinni moxo sirisiri, a raawa ñaana gajan ho bure, hari na o kisi a yi. Ku senbu na muurunden ya maxa, I na jaagunden ya maxa, I wa sirondini moxo siri, I wa bonondini moxo buru. I ga da ke be siro, o da a yogo yiriga halle, terenden newo, gansinden newo. Xa tanbanƞen ga na xuran kini, kara tana a da debun kara, a da jiduhoonun biremoxon yilla na I yogonu sankundi yinme. Koroxase ma petoron ga na xuran kini, a sire, xa kaara tana a wa tiiduburun sedde hawandi, biranton yonkiyun bono, gijun wattun gabo, ken do I me do I me. Nukeleyeerin senbe, a da senbe kini jaman gabe, nda a ko gunne da, ke be ga ña Hiirocima do Nagazaki, kasaara be ga ña Ceernobiili, a do o ga ke be noxon di Japo jaamaanen di ñiiñan-sarallayen do baanbuuse, hari na o kisi na o tanga.
Tuwaaxu be ga haadama maxa honne ya ni, honne ke raawa sirondini xo a gan raawa bonondini. Na senben bagandi ji, hanke, kiyin-yaaxen do senbohurun di, digan-xooren ya ni. Kuudo o na kato bakka fiilinkayen di, o ga bekke su roono I taaxan ƞa, o da o kaaron haayi, o da o jonkoyi ku beenu ga da xaran-xootinton dabari, lenki araayindaanon ga ni, senbemaxon ga ni, kuudo o na kato senben kitaaben xaranƞana. O lenki masalenman ni Alamaso taraware, a ga kahini soro beenu ga golli Manantali tabanƞe, araayindan ya ni gelli senbemaxaaxun ƞa. Ken kuna Alamaso duugu deege masalenmon do
kassataya.com daaxanlenmon wa an terinkana, an raawa I kuuñi. Taraware bisimilla.
Maasi, maarisi 13, 2011
Ceerno Koono